24/04/2019 - Na 2016 is de nachtvorst weer terug in de Bourgogne. In de vroege ochtend van vrijdag 5 april heeft de nachtvorst toegeslagen. In de vroege ochtend van 14 april was het opnieuw raak. Dit is ruim drie weken eerder dan in 2016. Eind februari en half maart is het in de Bourgogne warmer geweest, met temperaturen van ruim boven de 20 graden. Dit heeft ervoor gezorgd dat de stokken vroeger dan normaal aan het uitbotten zijn. In sommige wijngaarden zijn al blaadjes te zien. Op andere percelen alleen nog knoppen. In dit stadium kunnen de stokken nog wel een beetje vorst hebben. Afhankelijk van het ontwikkelingsstadium en de vochtigheidsgraad kunnen de knoppen tot zes graden vorst aan.
Nachtvorst
Over nachtvorst doen twee theorieën de ronde. Van boeren horen we met name de theorie dat een laagje ijs op de knoppen en bladeren werkt als een brandglas. De ochtendzon zou vervolgens het blad en de knoppen stuk branden.
De officiële theorie is echter dat de jonge blaadjes van zichzelf veel vocht bevatten en dat deze door de vorst bevriezen. In dit geval zou de invloed van de zon op zich niet funest zijn, maar duiden op een heldere nacht waardoor de lucht meer afkoelt dan in een bewolkte nacht. Dit geeft de vorst de kans om toe te slaan.
In beide gevallen heeft vochtige grond en nog niet verdampte regen een verkoelend effect wat het risico op nachtvorst vergroot.
Er zijn verschillende technieken ingezet om herhaling van 2016 te voorkomen.
Stro
Op veel plaatsen wordt vochtig stro verbrand. Deze methode wordt door aanhangers van beide theorieën om verschillende redenen aangeraden. De boeren proberen door vochtig stro te verbranden te voorkomen dat zonlicht de knoppen kan bereiken. Volgens onderzoek zou de rook die vrij komt echter niet in staat zijn om de straling van de zon tegen te houden. De rook houdt echter wel de warmte vast en ook verwarmt het de lucht. Hiermee zou het bevriezen van de knoppen moeten worden voorkomen.
Bougies
Daarnaast zijn er boeren die ‘bougies’ in de wijngaarden hebben geplaatst. Dit zijn emmers met brandbare vloeistof die werken als een soort verwarming. Het nadeel is dat het arbeidsintensief en kostbaar is. Eerst moeten de ‘bougies’ in de wijngaard geplaatst worden, daarna moeten ze in alle vroegte worden aangestoken, en tenslotte gedoofd en weer opgeruimd. Je hebt 200 tot 400 bougies per hectare nodig. Ze kosten 10 euro per stuk en ze branden maximaal 8 uur. Deze bougies zijn maximaal twee keer te gebruiken. Tel hierbij de kosten van de arbeid op en je begrijpt dat dit een dure methode is.
Éolienne
Nieuw dit jaar in de strijd tegen de nachtvorst is de éolienne, een windturbine. In dit geval niet bedoeld om stroom op te wekken, maar om wind te creëren. Deze grote ventilator wordt neergezet op een strategische plaats, komt tot 11 meter hoogte en draait om zijn as. Het idee is dat de turbine de warmere lucht die hoger in de lucht zit naar beneden blaast en de lucht laat circuleren. Dat moet voorkomen dat de kou aan de grond blijft hangen. Deze techniek is over komen waaien uit Nieuw Zeeland.
Er bestaan vaste en mobiele éoliennes. Een vaste éolienne kan een gebied van 4 tot 5 hectare bestrijken en kost een kleine € 40.000,-. Een mobiele versie kan 3 tot 4 hectare beslaan en kost een kleine € 35.000,-. Dit intelligente apparaat wordt geplaatst, en daarna start hij vanzelf op als de temperatuur daalt tot onder 2 graden Celsius. Hij schakelt zichzelf weer uit als de temperatuur boven de 4 graden Celsius komt. Hij is voorzien van twee tanks met brandstof waarop hij 10 uur kan draaien.
De vereniging van wijnboeren in Meursault heeft twee van deze apparaten aangeschaft bij wijze van test. Daarnaast hebben verschillende individuele boeren ook er ook een aangeschaft. Naar verluidt zijn er op het moment zeven in Meursault. Ook in de Côte de Nuits zijn we er al één tegen gekomen. Volgens onderzoek kan het 1 graad winst opleveren. Een vaste éolienne kan in combinatie met verwarming tot wel 3 graden winst boeken.
Plaatsing
En dan de keuze voor de plaatsing. Koude lucht is zwaarder dan warme lucht en zakt naar de lager gelegen vlakte, de zogenaamde plaine. Daar waar de vlakte licht glooit, hoopt de koude lucht zich op. In Meursault is daarom de keuze gemaakt om de éoliennes hier te plaatsen.
In Meursault is de temperatuur in de plaine gezakt tot -3 graden Celsius. Naar verluidt is het kwik in Puligny in de plaine gedaald tot -5 graden. Bij een bezoek op zaterdag 6 april is daar de nodige schade te zien aan de knoppen. Niet alle stokken zijn al aan het uitbotten. Ook het stadium waarin de stokken zich bevinden verschilt. Een aantal van de buitenste blaadjes van de uitgelopen knoppen is duidelijk aangetast. Navraag bij wijnboeren leert dat dit niet alles zegt. Belangrijk is het om te kijken naar de binnenkant van de knop. Als die nog groen is hoeft er niet zoveel aan de hand te zijn. Kortom, het is nog te vroeg om te zeggen welk effect het zal hebben op de oogst. Hopelijk valt de schade mee! Over een aantal weken weten we meer.